Blog 12-05-2025

Waarom je soms moet betalen om je eigen zonnestroom kwijt te raken
— en waarom dat, hoe pijnlijk ook, gewoon logisch is

Stel je voor: Moederdag 2025. De zon staat te knallen als een discobal boven de Benelux. Terwijl schoonmoeders hun obligate doos Leonidas opentrekken, keldert de Belgische EPEX-spotprijs naar – 462 euro per megawattuur. Niet min 4,62 — maar min vier-honderd-twee-en-zestig. Wie op dat moment stroom produceerde, moest dus letterlijk bijbetalen om ’m kwijt te raken. tijd

Het klinkt als de wereld op z’n kop, maar het is pure logica van een elektriciteitsnet dat bíjna net zo stijf staat als de file op de A10 op een vrijdagmiddag. Zodra er meer aanbod dan vraag is, móét de prijs onder nul zakken om het evenwicht te herstellen. Anders knalt de spanning uit de kabels en krijgt heel Twitter een black-outbonus van de netbeheerder.

Van zonnig feestje naar stroomkater

Die Belgische stuntprijs is geen geïsoleerd incidentje over de grens. In Nederland doken de groothandelsprijzen vorig jaar al 458 uur onder nul – 45 procent meer dan in 2023. Solar365 En hoe meer panelen er bijkomen op Hollandse dakpannen, hoe vaker dat gaat gebeuren. Het net is immers geen Tesla-Powerwall van nationale schaal; alles wat er nu in klotst, móét er nu ook weer uit.

De domper voor prosumers

Tot voor kort kon je als trotse paneelbezitter nog stoer vertellen dat je “terugleververgoeding” ontving: een paar cent per kilowattuur omdat jouw dak elektriciteit “verkocht” aan het net. Dat feestje is rap aan het veranderen. Uit een analyse van prijsvergelijker Overstappen.nl blijkt dat de helft van de Nederlandse leveranciers inmiddels een negatieve netto-vergoeding rekent. Een huishouden dat 1.000 kWh meer teruglevert dan het verbruikt, kan tot € 100 bijleggen. Eemskrant

Waarom? Omdat de leverancier dezelfde pijn voelt als de groothandelsmarkten. Als jij ’s middags op vol vermogen terugpompt terwijl de spotprijs negatief is, moet je leverancier die stroom kwijt op een markt die niet op jouw zonnestroom zit te wachten. Die kosten berekent hij — hoe wrang ook — gewoon door. De ANWB, normaliter nooit vies van een beetje panelenpromotie, legt het netjes uit: “Terugleverkosten zijn een manier om de onbalanskosten te dekken die ontstaan door overproductie.” ANWB

“Maar ik doe toch iets goeds voor het klimaat?”

Absoluut. Alleen: op piekmomenten is je zonnestroom als een derde toetje na het kerstdiner — niemand kan er nog iets bij hebben. Zonder opslag of vraagsturing veroorzaakt dat duurzame kilowattuurtje extra kosten:

• Onbalans – TenneT moet turbines afknijpen of import/export sturen om het net stabiel te houden.

• Congestie – Regionale kabels raken overvol en netbeheerders investeren miljarden in verzwaring.

• Risico-premies – Leveranciers dekken prijsschommelingen af en berekenen de premie aan jou door.

Als we de rekening niet (deels) bij de piek-terugleveraars leggen, betaalt iedereen mee — ook de buurman zonder panelen. Dat voelt misschien socialistisch gezellig, maar het is economisch krom.

Hoe draai je het om in je voordeel?

1. Eet je eigen taart
   Zet de wasmachine, warmtepompboiler of EV-lader aan wanneer de zon schijnt. Elk kilowattuur dat je zelf verbruikt, hoef je niet in de uitverkoop te dumpen.

2. Dynamisch contract
   Bij uurprijzen kun je zelfs geld verdienen aan negatieve tarieven: jij neemt af als de markt je betaalt. Terugleveren tegen marktprijs betekent wel dat je óók risico loopt, maar het maakt de prijssignalen glashelder.

3. Thuisbatterij of buurtopslag
   Opslag haalt de piek eraf en schuift verbruik naar de avond. De businesscase wordt snel sterker nu negatieve feed-in een feit is.

4. Slimme sturing
   Denk aan thuis-EMS-systemen (Energy Management Systems) of een slimme laadpaal die automatisch aangaat zodra de spotprijs onder nul zakt — als een hond die de snackbar ruikt.

5. Collectief afregelen
   Nieuwe omvormers kunnen in de toekomst automatisch terugschakelen als het net volloopt. Een nuttige optie, want een kilowattuur niet leveren is soms goedkoper dan betalen om ’m te leveren.

En die salderingsregeling dan?

Vanaf 1 januari 2027 gaat salderen in één klap op de schop. Wat je nog wél krijgt, is een “redelijke vergoeding” voor netto-teruglevering. De wet zegt voorlopig: minimaal 50 % van je stroomtarief in 2027–2029; daarna mogen leveranciers vrij shoppen. Met andere woorden: de prikkel om je eigen productie slim te managen wordt alleen maar sterker.

Conclusie

Dat je moet dokken voor overtollige zonnestroom voelt alsof de zon een boete uitdeelt voor goed gedrag. Maar achter die zure nasmaak zit eenvoudige marktlogica: wie het net op piekmomenten belast, draagt de meerkosten. Zie het als een prikkel om onze zonne-economie van de kleuterfase (“alles mag het net op”) naar de puberteit (“regel het zelf even slim”) te krijgen.

En hé, bij NRG2all draaien we niet weg voor de ongemakkelijke waarheid. We helpen je juist met batterijen, slimme regelaars en dynamische contracten om de dansvloer leeg te houden als de dj All I Do Is Win instart. Zodat jouw zonnestroom weer feest wordt — zonder kater op de jaarafrekening.