Blog 01-12-2025

Er is iets merkwaardigs gebeurd in Nederland. Niet iets kleins, niet zo’n terloopse beleidswijziging die je pas voelt wanneer er drie toeslagen bovenop je mat liggen. Nee, dit jaar hebben we een record gebroken. We hebben massaal elektrische auto’s gekocht, alsof heel het land collectief besloot: laat die benzinedampen voortaan maar aan de Formule 1 over, ik pak wel een stil briesende batterij op wielen.

124.923 nieuwe EV’s.
48,3 procent marktaandeel.
Voor het eerst meer dan hybrides.

Het blijft een raadsel hoe we als volk zo plotseling wél in beweging komen. We laten ons doorgaans alleen opjutten door voetbalwedstrijden of files bij IKEA, maar zodra iemand in Den Haag fluistert dat de bijtelling volgend jaar stijgt, rennen we naar de autodealer alsof er gratis airpods worden weggegeven.

En dan heb je de hoofdstad. In november reden de blauw kenteken-bedeelde importtaxi’s door Amsterdam als een soort elektrische processie. Een stoet Kia’s, Tesla’s en Skoda Elroqs, auto’s met de emotionele warmte van een magnetron, maar kennelijk doet dat er niet meer toe. Mobiliteit is een spreadsheet geworden, en daarmee een emotieloos feit.

We zijn elektrisch gegaan.
Eindelijk.
En toch voelt het niet als overwinning.

Het voelt meer als de dag waarop je afstudeert, maar pas dan beseft dat je nog geen huis, geen baan en geen netwerk hebt. Je hebt het diploma, maar niet de infrastructuur om er iets mee te doen.

We hebben de auto’s.
Maar niet het land.

Want waar gaan we ze opladen? Waar halen we de stroom vandaan? Hoe keren we de natuurkunde om zodat iedereen tegelijk kan laden zonder dat het net begint te trillen als een oude koelkast die weigert nog langer loyaal te zijn?

Wanneer de helft van Nederland in de winter zijn stekker in de muur duwt, laden we precies op het moment waarop de zon besluit dat het mooi is geweest en om vier uur ’s middags al een mok warme chocolademelk neemt. In de zomer laden we vooral niet, want dan zijn we op vakantie.

Ongelijktijdigheid, heet dat. Een prachtig woord voor een probleem dat niemand wil oplossen omdat het klinkt alsof het zichzelf zou moeten fixen.

Maar congestie is geen risico meer.
Congestie is de realiteit.

We hebben een elektriciteitsinfrastructuur die ontworpen is voor een land uit 1955, niet voor een land waarin iedereen rondrijdt in een rijdende laptop met een identiteitscrisis. En ondertussen komen er élke maand meer EV’s bij. Meer laadpalen. Meer piekverbruik op momenten dat het net al danst op de rand van een zenuwinzinking.

Het is alsof je een flatgebouw steeds hoger bouwt zonder extra fundering. Iedereen kijkt omhoog en denkt: ja, dat kan best nog wel een verdieping erbij. Totdat iemand op de begane grond een kaars aansteekt en het hele bouwwerk instort in slow motion.

Maar dit is geen pessimisme.
Dit is realisme op sneakers.

Want oplossingen bestaan. Er zijn er zelfs tientallen. Slimme laadstraten die alleen opladen wanneer de wijk nog ademt. Dynamische tarieven die je auto laten drinken wanneer de stroom goedkoop is. Buurtbatterijen die pieken opvangen zoals een goede psycholoog woede-uitbarstingen opvangt. Energiehubs die buren verbinden zonder dat er ruzie ontstaat over de heg. En coöperaties die hun dorp organiseren zoals familiefeesten: chaotisch, maar uiteindelijk effectief.

Alleen: niemand weet precies hoe we het landelijk moeten orkestreren. Een orkest speelt alleen mooi wanneer iemand de maat slaat. Op dit moment spelen we vooral tegelijk en te hard, met instrumenten die niet zijn gestemd.

Dus laat ik het maar vragen.
Aan jou. Aan jullie. Aan iedereen die elektrisch rijdt, eraan denkt elektrisch te rijden, of het allemaal niet begrijpt maar wel braaf de energierekening betaalt:

Hoe gaan we dit land stroomlijnen?
Hoe gaan we onze duurzame energie managen?
Hoe voorkomen we dat we straks allemaal tegelijk aan de stekker hangen en het licht uitgaat?

Begin het gesprek.
Met ons. Met elkaar. Met iedereen die een kabel kan vasthouden zonder schrikdraadassociaties.

We hebben de EV’s.
Nu nog een plan.
En graag een keer vóórdat de rekening komt.