Blog 11-08-2025

Ze zeggen dat zonneparken lelijk zijn.
Dat ze weilanden verpesten. Dat koeien er nachtmerries van krijgen.

Ik zeg: onzin.
Sterker nog: het is waarschijnlijk de beste deal die Nederland de afgelopen vijftig jaar met zichzelf heeft gesloten.

Volgens het Planbureau voor de Leefomgeving levert een hectare zonnepark gemiddeld zo’n 1.000 megawattuur per jaar op. Dat is genoeg stroom voor ongeveer 350 huishoudens. En dat terwijl diezelfde hectare soms jarenlang braak ligt of volgespoten wordt met pesticiden om één monocultuur overeind te houden. In een zonnepark mag de natuur even op adem komen.

De natuur als onbedoelde winnaar

Uit onderzoek van Wageningen University & Research blijkt dat goed ingerichte zonneparken juist een boost voor biodiversiteit kunnen zijn. Geen tractoren die dagelijks voorbij razen, geen chemische bestrijdingsmiddelen, geen intensief maaien. Alleen wat schapen of een boer met een maaimachine die twee keer per jaar langskomt.

Dat geeft bloemen, insecten, vogels en zelfs kleine zoogdieren de ruimte. Soms komen soorten terug die decennia verdwenen waren: veldleeuweriken, patrijzen, vlinders. Er zijn parken waar de klaproos zich zo thuis voelt dat de panelen bijna lijken te drijven in een zee van rood.

Ecologen meten in deze parken vaak hogere aantallen bestuivers dan op intensief beheerd landbouwland. Bijen, zweefvliegen en vlinders vinden er nectar en schuilplekken, terwijl het park tegelijk stroom maakt voor de omliggende dorpen.

De stilte die stroom geeft

Het mooiste vind ik de stilte.
Niet de dooie, lege stilte van een leeg winkelcentrum, maar die warme, volle stilte van wind door gras en het zoemen van insecten.

Het RIVM stelt dat tijd in groene, rustige omgevingen zorgt voor een lagere bloeddruk, minder stresshormonen en een beter humeur. Een zonnepark mét kruidenrijke ondergrond is precies zo’n plek. Je loopt tussen de panelen door, voelt de zon in je gezicht, hoort de bijen, en weet dat hier genoeg energie wordt gemaakt om honderden huizen te voeden.

Lokale kilowatturen, gebakken in eigen zon

Die panelen liggen daar, dag in dag uit, zonder klachten, zonder pauze. Ze drinken de zon op en zetten haar om in kilowatturen die gewoon in jouw straat belanden. Geen import uit een instabiel land. Geen schip dat drie weken over zee dobbert om fossiele brandstof te brengen.

Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek kwam in 2024 meer dan 50% van de Nederlandse elektriciteit uit hernieuwbare bronnen, waarbij zon het snelst groeide. Zonneparken zijn dus niet het bijgerecht van de energietransitie. Ze zijn het hoofdmenu.

Werk, kansen en trots

Volgens de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie zorgt de zonne-energiesector inmiddels voor tienduizenden directe en indirecte banen. Van ontwerpers tot installateurs, van ecologen tot projectmanagers.

Veel van die banen zijn lokaal. Jongeren kunnen in hun eigen regio werken aan projecten die zichtbaar resultaat opleveren. Mbo-opleidingen hebben nu zelfs speciale modules over zonneparken, netaansluitingen en onderhoud. Dit is toekomstvast werk, in een wereld waar fossiel steeds minder toekomst heeft.

Geld dat blijft waar het wordt verdiend

Coöperatieve projecten laten zien dat het ook financieel loont. Volgens EnergieSamen krijgen leden niet alleen een stem in het project, maar profiteren ze ook van lagere energietarieven en opbrengsten via dorps- en wijkfondsen.

Zo’n fonds kan sportclubs, speeltuinen of isolatiemaatregelen financieren. Geld dat anders naar een anonieme energiegigant zou gaan, blijft in de gemeenschap.

Toekomstbeeld 2040

Stel je voor: het is 2040.
Je rijdt door Nederland en zonneparken zijn geen uitzondering meer, maar een vertrouwd onderdeel van het landschap. Elk park is slim ingepast: lage panelen, bloemrijke akkerranden, wandelpaden, picknickplekken. Ze leveren samen met wind, opslag en slimme netwerken bijna alle stroom die we nodig hebben.

We importeren nauwelijks nog energie. De lucht is schoner. De landbouw is deels natuurinclusief geworden, deels gecombineerd met Agri-PV. Kinderen leren op school niet alleen hoe elektriciteit werkt, maar ook hoe je het zelf kunt maken.

Volgens Netbeheer Nederland is het mogelijk om tegen die tijd volledig klimaatneutraal te zijn — niet met ingewikkelde compensatietrucs, maar gewoon door onze eigen zon en wind te gebruiken.

Zon op recept

We praten vaak over de energietransitie alsof het alleen maar geld kost. Alsof we iets opofferen. Maar als je naar de cijfers kijkt, is het een investering die zichzelf terugbetaalt in schonere lucht, gezondere mensen, lagere energierekeningen en minder geopolitieke hoofdpijn.

Elke megawattuur zonne-energie voorkomt volgens het Internationaal Energieagentschap ongeveer 0,4 ton CO₂-uitstoot. Tel dat maar eens op over twintig, dertig jaar.

Misschien moeten huisartsen het gewoon voorschrijven:
twee keer per week een kwartier wandelen tussen de panelen. Vitamine D in stereo. Gratis opgewekt geluk.
En als je dan thuiskomt en je zet een lamp aan? Dan weet je dat een stukje van die stroom misschien net langs die vlinder is gegaan die even over je schouder vloog.