Nieuws 17-07-2025

Windstilte aan het Binnenhof

Waarom zon een schop onder z’n kont nodig heeft

Je kent het wel. Je hebt haast, je bent te laat, en uitgerekend dan rijdt de trein niet. De conducteur zegt iets over “beperkte inzetbaarheid door omstandigheden” en jij staat te blauwbekken op het perron. Zo voelt het ook met het kabinet. Ze wilden 50 gigawatt wind op zee in 2040. En nu? “Doe maar 30 à 40. Want tja... netten, kabels, stikstof, waterstof, het leven.”

Er is geen trein. En de machinist is even lunchen.

Minister Hermans stuurde deze week een brief naar de Kamer waarin ze de nationale windambitie een paar flinke tikken naar beneden gaf. Ze zegt het vriendelijk. Realistisch. Maar wat er eigenlijk staat: we durven het niet meer aan.

Waar we eerst als land vooropliepen – met onze offshore helden, onze technocratische bravoure – staan we nu stil in de modder, met een natte vinger in de lucht.

En dus moet zon nu een schop krijgen.

De echte reden: gebrek aan lef

We kunnen ons verliezen in netkaarten, stikstofmodellen en ambtelijke projectgroepen die samenkomen in vergaderzalen waar het klimaat letterlijk kouder wordt. Maar laten we het beest bij z’n naam noemen: we missen lef.

Er zijn partijen die willen. Boeren met land. Ondernemers met ideeën. Bewoners met dromen. Maar alles wordt in Den Haag opgehouden door mensen die denken dat tijd een oneindige bron is. Is het niet het net, dan is het de wet. Is het niet de vergunning, dan is het het geluid van een grutto. Alles is reden om niets te doen.

Tussen wens en werkelijkheid ligt de Rijkscoördinatieregeling

We staan voor een opgave die je niet met spreadsheetjes oplost. 70 gigawatt in 2050, hadden ze ooit bedacht. Mooie cijfers. Mooie doelen. Maar als je dat serieus neemt, dan moet je nu keuzes maken die pijn doen. Niet alleen rapporten schrijven. Niet alleen “consultaties opstarten”. Maar tekenen, bouwen, opschalen.

We praten al jaren over wind op zee alsof het een soort vanzelfsprekend wonder is. Maar wind is weerbarstig. Net als politiek. En wie die twee samenbrengt, krijgt géén orkaan van vooruitgang, maar een briesje van uitstel.

En ondertussen… doet zon het gewoon

Wat wringt: zon kan wél vooruit. Als je het toelaat. Als je de lijnen doortrekt, mensen betrekt en ontwikkelaars niet het bos in stuurt. Zonne-energie is wendbaar, modulair, schaalbaar. Geen twintig jaar wachten op een netverbinding met transformatorhuisjes die nog uitgevonden moeten worden.

En precies daarom zeggen wij: zet nu alles op alles om zon op land te versnellen. Verspreid, gedragen, flexibel. Van coöperatief tot commercieel. Van schuurdak tot energyhub. Omdat de stilstand op zee gecompenseerd moet worden met voortgang op land. Omdat je een vertraagde trein niet versnelt door langer te wachten, maar door alvast te gaan lopen.

Dus geef zon een duw

Wind op zee komt wel. Ooit. Als we moed vinden, mensen vrijspelen, procedures inkorten. Maar intussen moeten we niet stilvallen. We moeten de zon aantrappen. Niet met tegenzin, maar met overgave. Omdat dit geen tussenoplossing is, maar onderdeel van de oplossing.

Geef zon ruimte. Geef grondeigenaren duidelijkheid. Geef gemeenten richtlijnen met lef. Geef het net prioriteit waar het wél past. En geef jezelf een schop onder je duurzame kont, kabinet.

Want als jij geen regie neemt, doen wij het zelf wel.