Blog 18-08-2025

Er was een tijd dat energie iets ongrijpbaars was. Je zag het niet, je voelde het pas als de rekening op de mat viel. Het kwam ergens vandaan, uit centrales waar niemand ooit binnenkwam, achter hekken, met rook die de lucht grijs kleurde. Het licht in je kamer had geen verhaal, alleen een knop en een schakelaar.

Nu is dat anders. Energie is zichtbaar geworden. Je fietst langs een veld waar panelen glanzen in de zon, en je weet: dit is niet zomaar een veld, dit is licht voor honderden huizen. Je ziet een windmolen draaien aan de rand van je dorp, en het voelt alsof hij niet alleen stroom maakt, maar ook een soort geruststelling: wij kunnen dit zelf. De anonimiteit is verdwenen. Energie heeft een gezicht gekregen, en het is een vriendelijk gezicht.

Ergens halverwege de cijfers — het CBS dat meldt dat inmiddels meer dan de helft van onze elektriciteit uit zon en wind komt — zit het echte verhaal. Niet de statistiek zelf, maar het gevoel dat het geeft. Want wat er veranderd is, is niet alleen de bron van de stroom, maar ook onze relatie ermee. Stroom komt niet langer uit een rookpluim op kilometers afstand, maar uit plekken waar je zelf langsloopt. Het veld van de boer, het dak van de school, de rand van je dorp.

Het bijzondere is dat dit iets doet met mensen. Een boer die vertelt dat zijn land nu energie levert aan de buren, vertelt dat met een glimlach die verder gaat dan cijfers. Een dorp dat samen eigenaar is van een project, praat erover zoals je praat over een voetbalclub of een dorpsfeest. Het geeft trots. Het geeft een verhaal dat je kunt doorvertellen, zelfs aan kinderen: zie je dat daar? Daar komt ons licht vandaan.

En ja, het landschap verandert. Alles verandert het landschap. Een boom die groeit, een huis dat verschijnt, een weg die wordt aangelegd. Maar deze verandering geeft iets terug. Een zonneveld kan een plek worden van bloemen en stilte, een nieuwe habitat voor insecten, een rustige bondgenoot van het landschap. Onderzoekers van Wageningen University schrijven dat goed ingerichte zonneparken een toevluchtsoord zijn voor bijen en vlinders. Wie er langsloopt, voelt het: de natuur is hier niet verloren gegaan, ze heeft juist iets teruggekregen.

Zo ontstaat er langzaam een nieuwe energiecultuur. Een cultuur waarin energie niet langer anoniem is, maar nabij en tastbaar. Waarin je de bron kunt zien, kunt aanraken, kunt aanwijzen. Waarin energie niet alleen een rekening is, maar een verhaal. Een verhaal van trots, van verbondenheid, van een landschap dat niet alleen voedt, maar ook verlicht.

Misschien is dat wel de grootste verandering van allemaal. Niet dat de CO₂ daalt, al is dat belangrijk. Niet dat de cijfers stijgen, al is dat indrukwekkend. Maar dat we weer voelen dat energie zacht kan zijn. Dat ze dichtbij is. Dat ze iets is om trots op te zijn.

Een nieuwe energiecultuur. Waar licht weer een gezicht heeft.