Blog 03-09-2024

In een land waar we onszelf graag beschouwen als vooruitstrevend, is het een pijnlijke ironie dat we onze meest kostbare grondstof – energie – zonder aarzelen verspillen. Augustus 2024, een maand die zich zou moeten onderscheiden door overvloedige zonne-energie en krachtige wind, werd in plaats daarvan een symbool van falend beleid en misplaatst vertrouwen. Vijftien procent van de geproduceerde stroom uit windmolens en zonnepanelen ging verloren omdat het net deze overvloed niet aankon. Vijftien procent! Dat is alsof je een glas vol met koud, helder water voor een dorstige man houdt, om het vervolgens gewoon over de grond te gooien. Het is niet alleen zonde; het is een schandaal.

We zijn getuige van de groene paradox: de belofte van hernieuwbare energie wordt gesmoord door de beperkingen van een verouderd energienet. Terwijl de overheid prat gaat op haar klimaatdoelen en duurzaamheid, krijgen we te maken met een netwerk dat vastzit in de vorige eeuw. De technologie van morgen wordt geremd door de infrastructuur van gisteren. En dit alles terwijl we een wereld betreden waar energie alleen maar schaarser en duurder zal worden.

Laten we eerlijk zijn: dit had voorkomen kunnen worden. Maar de schuldigen zijn niet alleen de beleidsmakers die te traag handelen. Ook de energie-industrie zelf heeft boter op het hoofd. De illusie dat grote batterijsystemen – die ons zogenaamd van de netcongestie moeten redden – de oplossing zijn, is niets meer dan een dure pleister op een etterende wond. Grote batterijopslagsystemen lijken in eerste instantie aantrekkelijk: ze zijn indrukwekkend, groots, en beloven ons te redden van de chaos van overproductie. Maar in werkelijkheid zijn ze vooral een manier om de echte problemen te verbergen, niet op te lossen.

Zoals ik al eerder betoogde, is het essentieel dat we onze aandacht verleggen naar batterijopslag specifiek in dienst van zonneparken. Zonne-energie is namelijk het meest onvoorspelbare en daarmee ook het meest uitdagende deel van ons energiemix. De zon houdt zich niet aan onze schema's; ze schijnt wanneer ze wil. Zonneparken uitgerust met batterijopslag kunnen deze grilligheid echter opvangen en balanceren. Dit zou betekenen dat we niet langer waardevolle energie verliezen door te weinig capaciteit op het net, maar juist zorgen dat deze energie beschikbaar blijft voor momenten dat de vraag het hoogst is.

Maar wat doen we in plaats daarvan? We bouwen megabatterijen die vooral dienen om de fluctuaties van het net op te vangen, in plaats van deze energieproductie te stabiliseren bij de bron. Het is alsof we een lekkend schip proberen te redden door alleen het water eruit te pompen, zonder de gaten te dichten. Dit is niet alleen inefficiënt, het is ronduit dom.

Als we serieus zijn over de energietransitie – en dat zouden we moeten zijn, gezien de dreigende klimaatcrisis – dan is het tijd om rigoureuze keuzes te maken. We moeten investeren in slimme netwerken, die in staat zijn om de grillen van hernieuwbare energie te verwerken. We moeten zorgen dat zonneparken niet langer afhankelijk zijn van de grillen van het netwerk, maar zichzelf kunnen redden met eigen opslagcapaciteit. En bovenal moeten we stoppen met het najagen van de illusie dat grootschalige batterijsystemen ons zullen redden. De ware oplossing ligt in gedistribueerde, lokaal beheerde opslag – dichtbij de bron van productie, waar de behoefte het grootst is.

Het is tijd om op te houden met het verspillen van onze kansen en onze energie. We kunnen ons geen vijftien procent verlies meer veroorloven. Niet in een wereld waar elke kilowattuur telt.