Blog 03-11-2024

Ruim een jaar geleden maakten ministers Hugo de Jonge en Rob Jetten een belangrijk besluit kenbaar: zonneparken op landbouw- en natuurgrond zouden niet langer zomaar toegestaan worden. In plaats daarvan zouden zonnepanelen op daken, parkeerplaatsen en langs wegen moeten verschijnen, en alleen als laatste noodoplossing op landbouwgrond. Het idee leek simpel: landschapsvervuiling voorkomen en ons waardevolle groene erfgoed beschermen. Maar zoals zo vaak met overheidsplannen, bleek de uitvoering verre van simpel.

Waar staan we nu, na twaalf maanden van dit “beschermende” beleid? Op de daken? Allerminst. Wat we wél hebben gezien is een opeenstapeling van vertraging, frustratie en onduidelijkheid. Lokale overheden proberen koortsachtig de ‘voorkeursvolgorde’ – eerst daken, dan pas landbouwgrond – door te voeren, maar zonder heldere richtlijnen en steun vanuit de landelijke politiek, werkt het beleid eerder vertragend dan stimulerend. Projecten die al in gang gezet waren, liggen nu stil, en pioniers die graag willen bijdragen aan onze duurzame toekomst lopen vast in een doolhof van bureaucratische obstakels.

Nederland, ooit de onbetwiste koploper op het gebied van zonne-energie, is stil komen te staan. Terwijl onze buurlanden – Duitsland, België – groots inzetten op schone energie, raakt Nederland verstrikt in eindeloze discussies en stroperige procedures. Ontwikkelaars staan met lege handen te kijken naar projecten die maanden, zo niet jaren vertraging oplopen. Bedrijven die ooit vooropliepen in de energietransitie zijn nu hun geduld aan het verliezen. En dat, terwijl Nederland in 2023 nog wereldwijd de tweede plek bezette in het aantal geïnstalleerde zonnepanelen.

Hugo de Jonge heeft inmiddels zijn post verlaten en zetelt nu in Zeeland als commissaris van de Koning. Rob Jetten? Die vuurt vanaf de zijlijn harde woorden af op het nieuwe kabinet, met uitspraken over “grijze krimp” en een gebrek aan ambitie. Een opmerkelijk standpunt voor iemand die een jaar geleden zélf aan het roer stond van beleid dat zo veel duurzame vooruitgang in de weg heeft gestaan. Dezelfde Jetten die ooit voorop liep in de energietransitie, lijkt nu te vergeten dat ook hij verantwoordelijkheid draagt voor de huidige stagnatie. Het is eenvoudig om vanaf de zijlijn te roepen, maar waar was die daadkracht toen hij nog de kans had om zaken echt te veranderen?

Inmiddels betaalt Nederland de prijs voor dit zwabberende beleid. Terwijl we ons druk maken over wetgeving die ‘landschapsvervuiling’ moet voorkomen, vergeten we dat iedere dag van stilstand ons verder afbrengt van de broodnodige energiedoelen. We hebben onszelf opgesloten in een paradox: we willen duurzaamheid, maar leggen zoveel beperkingen op dat we nauwelijks ruimte overhouden om die doelen nog te halen. Met een groeiende behoefte aan schone energie en beperkte alternatieven blijft de vraag: hoe lang kunnen we nog zo doorgaan zonder de toekomst op het spel te zetten?

Minister Hermans, er is nu een kans om het roer om te gooien en Nederland uit deze grijze impasse te leiden. De tijd is rijp voor daadkrachtig, visionair leiderschap. Niet nog meer beleidswisselingen, maar een stabiele, heldere koers die projectontwikkelaars, burgers, en ondernemers weer vertrouwen geeft. Het is tijd voor een regering die de verantwoordelijkheid durft te nemen om onze energietoekomst te beschermen – niet alleen met woorden, maar met concrete daden.

De roep om duurzame energie klinkt luider dan ooit, en de middelen zijn er. Daken, parkeerplaatsen, zelfs verwaarloosde terreinen – ja, laten we ze gebruiken. Maar laten we ook realistisch blijven en kijken naar het grotere plaatje. Dit is een gezamenlijke verantwoordelijkheid, en half werk doet geen recht aan de opgave waar we als land voor staan. Nederland heeft behoefte aan meer dan een jaar van vertraagde plannen en stilstand. Nederland heeft behoefte aan visie en een koers die niet met elke politieke wind meedraait.

We hebben leiders nodig die niet wachten tot de realiteit hen inhaalt, maar die durven voorop te lopen. Vooruitgang vraagt moed, en die moed is hard nodig. Tijd voor een nieuwe start.