Blog 22-12-2025

Wat 2025 ons leerde over zonneparken, beleid en de grenzen van goede bedoelingen

Er was een tijd dat een zonnepark vooral een weiland was met panelen. Een vergunning, een SDE beschikking en een nette businesscase. Klaar.
Die tijd is voorbij.

2025 was het jaar waarin zonne-energie in Nederland volwassen werd. Niet omdat alles goed ging. Juist omdat het begon te schuren. Omdat beleid, netten, natuur en politiek elkaar raakten en soms botsten. En omdat we collectief ontdekten dat duurzame energie niet alleen een technisch vraagstuk is, maar een bestuurlijk en maatschappelijk mijnenveld.

Het volle net als nieuwe realiteit

Als je 2025 in één woord zou moeten samenvatten voor zonneparken, dan is dat: netcongestie.
Niet meer als incident. Niet meer als tijdelijk probleem. Maar als structurele randvoorwaarde.

Het beleid kantelde. Niet langer “hoeveel zon kunnen we nog bijbouwen”, maar “hoe zorgen we dat het systeem het aankan”. Flexibiliteit werd het nieuwe modewoord. Slimmer aansluiten. Slimmer sturen. Slimmer afschakelen.
Dat is winst. Eindelijk erkenning dat het energiesysteem geen oneindige emmer is.

Maar voor ontwikkelaars en initiatiefnemers voelde 2025 ook als wachten in een wachtruimte zonder klok. Projecten met vergunningen, subsidies en draagvlak bleven steken op netcapaciteit. Papier was er genoeg. Stroom niet.

De les is hard maar helder: een zonnepark zonder netruimte is geen project. Het is een idee.

Kwaliteit boven kilowatt

Een tweede duidelijke beweging in 2025 was de verschuiving van kwantiteit naar kwaliteit.
Zon op land moest beter. Mooier. Natuurinclusiever. Minder zwart tapijt, meer landschap.

Beleidsmatig werden eisen aangescherpt: meer open ruimte tussen rijen, ecologische meerwaarde niet als bijlage maar als kernonderdeel van het ontwerp.
Dat is geen detail. Dat is een paradigmawisseling.

Positief? Absoluut. Het maakt zonneparken verdedigbaar in een land waar ruimte schaars is en vertrouwen fragiel.
Negatief? Ook. Want elke extra kwaliteitseis schuurt met de businesscase. Minder vermogen per hectare betekent andere gesprekken met grondeigenaren, financiers en subsidieverstrekkers.

2025 maakte duidelijk: zon op land mag nog steeds, maar alleen als het iets toevoegt aan de plek. Niet alleen aan de meterstand.

Subsidie bleef, maar het einde werd zichtbaar

De SDE plus plus was er nog in 2025. Groot. Competitief. Onmisbaar.
Maar voor het eerst hing er iets nieuws in de lucht: twijfel over de houdbaarheid.

Achter de schermen werd steeds explicieter gesproken over een toekomst zonder klassieke exploitatiesubsidies voor zon en wind. Over contracten. Over marktwerking. Over verantwoordelijkheid bij ontwikkelaars zelf.

Dat maakt 2025 tot een overgangsjaar. Een laatste ronde in een systeem dat zijn eindpunt nadert.
Wie in 2025 niet nadacht over post-subsidie strategieën, loopt in 2026 al achter.

Politiek viel. Het systeem bleef

En dan was er de politiek.
Het kabinet viel. Nederland werd demissionair. En zoals altijd leidde dat tot vertraging, voorzichtigheid en bestuurlijke verlamming.

Voor zonneparken betekende dat onzekerheid. Geen grote koerswijzigingen, maar ook geen doorbraken.
Toch gebeurde er iets interessants: ondanks de val bleef de energietransitie op de agenda. Niet als ideologisch project, maar als noodzaak. Het systeem moest door.

Dat is misschien wel de belangrijkste les van 2025: duurzame energie is niet langer afhankelijk van politieke liefde. Het is infrastructuur geworden. Onmisbaar. Onontkoombaar.

Minder illusies, meer realisme

2025 was geen jubeljaar. Maar het was wel een eerlijk jaar.
We leerden dat opwek alleen niet genoeg is. Dat zon zonder opslag, sturing en netruimte een halve oplossing is. En dat draagvlak niet ontstaat door communicatie, maar door kwaliteit en eerlijkheid.

Het romantische beeld van “we leggen gewoon nog wat panelen neer” is definitief verdwenen.
Wat ervoor in de plaats kwam is complexer, lastiger en trager. Maar ook volwassener.

Op naar 2026

Als we één ding meenemen naar 2026, dan is het dit:
De toekomst van zonneparken ligt niet in méér, maar in beter.

Beter ingepast.
Beter verbonden met het net.
Beter verankerd in beleid én omgeving.

2025 was het jaar waarin de kerstverlichting even flikkerde.
2026 wordt het jaar waarin we het systeem opnieuw ontwerpen.

En eerlijk?
Dat is misschien wel precies wat de energietransitie nu nodig heeft.

Een nog beter 2026.

En met alles wat 2025 ons heeft geleerd, rest ons niets anders dan te zeggen:
fijne feestdagen en een ontzettende mooi 2026.